Zou een 1-jarige zich bewust zijn van het eigen gender ? Ze kunnen
het je nog niet zo goed duidelijk maken, maar we vrezen dat ze op die
leeftijd andere prioriteiten hebben. In Zweden vinden ze dat een
genderneutrale opvoeding niet vroeg genoeg kan beginnen.
Gendergelijkheid in Zweden
In Zweden is gendergelijkheid
verheven tot een hoeksteen van de maatschappij. En dat wordt dan ook
hoogst serieus opgevat. Men heeft er zelfs een minister voor.
Net zoals dat bij ons het geval is vindt men in Zweden dat iedereen
precies dezelfde maatschappelijke kansen moet hebben, ongeacht afkomst
of geslacht, alleen lijkt men daar met alles net een stapje fanatieker.
Verlof rondom de geboorte van een kind gedurende 480 dagen, in overleg
te verdelen tussen de beide partners, kom daar elders maar eens om.
Kindercrèches
Een ander uitvloeisel van dat beleid is een landelijk netwerk van door de staat beheerde crèches,
waar kinderen niet alleen worden opgevangen, maar waar ook leerdoelen
moeten worden gerealiseerd. Alle kinderen vanaf 1 jaar kunnen er terecht
en door de lage kosten zijn ze erg populair.
De New York Times had een leuk artikel
over deze crèches waar kinderen niet alleen genderneutraal worden
opgevoed, maar waar ze daarnaast worden aangemoedigd tot het aanleren
van vaardigheden en gedragingen die traditioneel met het andere gender
worden geassocieerd. Gendergelijkheid die met de paplepel wordt
ingegoten. Deze aanpak is ook in Zweden nog betrekkelijk nieuw, en de
toekomst zal moeten uitwijzen welke invloed dit heeft op de latere
ontwikkeling. Het is ook spannend welke invloed al deze genderneutrale
burgers zullen gaan hebben op het karakter van de maatschappij.
Zou dit leiden tot een samenleving waar genderneutraliteit de norm is ? We hopen het.
Leefsituatie van transgenders
We hebben natuurlijk meteen ook gekeken hoe men in Zweden met
transgender mensen omgaat. Dat geeft een heel gemengd beeld.
Pas in januari 2016 werd in Zweden genderdysforie geschrapt van de lijst van
geestelijke aandoeningen. Eind vorig jaar zag de Zweedse
transgenderbeweging Transförsvaret
nog aanleiding om een deel van het gebouw van de Socialstyrelsen
(Nationale gezondheidsraad) te bezetten om op die manier aandacht te
vragen voor een pakket van 13 eisen.
En zoals dat vrijwel overal het geval is bestaat er in Zweden een
verschil tussen een goedbedoeld overheidsbeleid en de weerbarstige
praktijk. Ook vanuit Zweden melden transgenders dat het leven daar niet altijd even gemakkelijk is.
Aan de andere kant publiceerde juist Zweden een informatieblad
voor LHBT asielzoekers waar veel andere landen een voorbeeld aan zouden
kunnen nemen.
En in juli 2017 werd een wetswijziging van kracht waarmee
de bescherming van LHBT personen werd uitgebreid,
zodanig dat er bij tegen deze groep gerichte criminaliteit sprake is van verzwarende omstandigheden.
Rapport ‘Transpersoner i Sverige’
Eind vorig jaar verscheen een rapport ‘Transpersoner i Sverige’
van 921 pagina’s dik, waarin zeer gedetailleerd en uiterst praktisch
wordt ingegaan op werkelijk alle aspecten waarmee een transgender te
maken zou kunnen krijgen. Ons Zweeds is net niet goed genoeg om dit vlot
te kunnen lezen maar op pag. 41-60 staat een Engelstalige samenvatting.
In grote lijnen lijkt de aanpak sterk op die in ons land maar het
rapport is steeds net een stapje pro-actiever.
- Genderneutrale toiletten, prima. Maar hoe zit het dan met
kleedruimtes ? En in welk team spelen transgenders mee in
sportverenigingen ?
Moet even naar gekeken worden.
- Hulp voor transgender personen, uitstekend. Maar dan natuurlijk ook
voor huisgenoten en familieleden. En voor werkgevers en de collega’s op
het werk.
Even regelen.
- Het Zweedse Sofi nummer bevat een geslachtsaanduiding en wordt
gebruikt als identificatie voor vrijwel alles. Daarom wordt bij een
officiële wijziging van de geslachtsaanduiding ook een nieuw nummer
toegekend. Er ontstaat daarmee in feite een nieuwe persoon. Dat is mooi.
Maar niet als je daardoor de no-claim korting van de verzekering
kwijtraakt. Moet in orde komen.
- Minderheidsstress ? Moet iets aan gedaan worden.
Kort samengevat: men is prima bezig daar in Zweden, en we zullen de
ontwikkelingen met belangstelling volgen. En ‘transpersonen’, zou dat
ook in het Nederlands kunnen ?